Quán chiếu hạnh phúc
Chúng ta thường đi tìm một
cái gì bên ngoài để mang lại cho mình hạnh phúc
như vật chất, nhà cửa, xe hơi, máy móc, tiện
nghi, … hoặc tình cảm gia đình, thân quyến, bạn
bè, người yêu, … hoặc danh vọng, địa vị,
lý tưởng.
Ta khát khao tìm kiếm vì tưởng
mình nghèo nàn, thiếu thốn, tâm luôn phóng ra ngoài chạy
theo trần cảnh. Trong kinh Pháp Hoa kể thí dụ đứa
cùng tử suốt đời đi ăn xin vì không biết
trong túi mình có viên ngọc quý, đến khi được
người bạn nhắc tỉnh ngộ lấy ngọc
ra xài liền hết đói khổ.
Bài quán chiếu dưới
đây nhắc bạn nhớ lại những viên ngọc
quý mà bạn đã có, chỉ cần lấy ra dùng là sẽ
có hạnh phúc.
Sau đây là 7 điều quán chiếu
hạnh phúc:
1/ Ta đang còn sống
2/ Ta có sức khỏe
3/ Ta có đủ sáu căn
4/ Ta có tự do
5/ Ta có tiện nghi vật chất
6/ Ta có tình thương
7/ Ta có sự hiểu biết
1/
Ta đang còn sống
Trên đời này quý nhất là sự
sống. Tất cả sinh vật từ côn trùng, sâu bọ,
thú vật cho đến con người, loài nào cũng
tham sống sợ chết. Giả sử bây giờ phải
lựa chọn giữa trúng số độc đắc
mà chết và sạt nghiệp mà sống thì bạn sẽ
lựa cái nào ? Ở đời ai cũng lo đi tìm tiền
của, nhưng thật ra tiền của chỉ để
bảo đảm sự sống an toàn, tiện nghi. Có nhiều
người giàu sang sẵn sàng chi hết tiền của
để cứu lấy mạng sống. Như thế
đủ thấy sự sống quý hơn tiền bạc,
quý hơn gấp trăm ngàn, triệu ngàn lần. Ngay cả
một tỷ đô la cũng không mua nổi mạng sống
khi bị bệnh ung thư hay sida (aids). Vậy mà sáng nay mở
mắt thức dậy còn sống, bạn có thấy mình hạnh
phúc không ?
Mỗi khi cảm thấy khổ
đau, chán nản hay tuyệt vọng thì hãy nhớ lại
ta đang còn sống đây. Còn sống thì còn tất cả.
2/
Ta có sức khỏe
Sự sống quý nhất trên
đời, sức khỏe quý nhất trong sự sống.
Có sức khỏe không có nghĩa là phải khỏe như
lực sĩ thế vận hội mà chỉ cần không
đau nhức, bệnh hoạn, không có bệnh trầm
kha, nan y, v.v… Ở đời mấy ai tránh khỏi bệnh
tật, không bệnh này thì bệnh nọ. Bệnh nặng như ung
thư hay sida phải có thuốc giảm đau như
morphine mới chịu nổi, nếu không thì đau đớn
rên siết như bị hành hình ở địa ngục,
bệnh nhẹ như cảm cúm, sổ mũi, nhức
đầu cũng làm cho ta mệt mỏi, khó thở,
đau nhức. Mỗi khi khỏe mạnh, không bệnh hoạn
thì ta hãy mừng rỡ ý thức đó là một hạnh
phúc. Có nhiều tiền mà bệnh hoạn liên miên, ăn
không được, ngủ không yên, hết nằm nhà
thương này đến nhà thương nọ, có tiền
như vậy đâu có sướng !
Mỗi khi cảm thấy khổ
đau, chán nản hay tuyệt vọng thì hãy nhớ lại
ta đang còn sức khỏe đây. Còn sức khỏe thì
còn làm được tất cả.
3/ Ta có đủ sáu căn (mắt,
tai, mũi, lưỡi, thân, ý)
Có nguời đầy đủ
sức khỏe nhưng lại bị mù, điếc, hoặc
câm, què, tàn tật, v.v… Những người này dù có tiền,
có sức cũng đâu sung sướng gì ! Bạn có thể tưởng
tượng nếu bây giờ bị mù thì bạn sẽ
ra sao ? Chỉ cần nhắm mắt lại
trong năm, mười phút đi tới đi lui trong nhà
mình xem. Bạn có hiểu được nỗi khổ của
người mù không ? Vậy mà bạn
đang còn đôi mắt sáng thấy được trời
xanh, mây trắng, tai nghe được chim hót, nhạc
hay, mũi ngửi được mùi cơm thơm, miệng
nói năng được với người
thương, thân không què quặt, tâm không điên loạn.
Như vậy còn đòi hỏi gì hơn ?
Chỉ cần mất đi một căn thôi đời
bạn sẽ mất đi rất nhiều ý nghĩa.
Dù ở trong cảnh khổ nào
đi nữa, nhớ lại mình còn nguyên vẹn sáu căn
cũng đủ an ủi và xóa tan đi mọi niềm
đau.
4/ Ta có tự do
Tự do ở đây là không bị
tù đày chứ không có nghĩa chính trị hay tôn giáo. Bởi
vì theo giáo lý, tất cả chúng ta đều là tù nhân của
ba cõi sáu đường. Chỉ khi nào thoát khỏi sinh tử
luân hồi mới thực sự là tự do.
Hiện tại bạn có đang ở
tù không ? Có đang bị trói buộc, xiềng xích không ? Có
ai cấm bạn đi đứng nói năng, ăn uống
không ? Có ai đánh đập theo dõi kiểm soát bạn
không ? Bạn có biết đời sống trong tù ra sao
không ? Dù đó là tù ở Pháp, ở Mỹ ? Có thể bạn
nghĩ tù ở các xứ văn minh giàu có thì sướng
hơn ở xứ nghèo chăng ? Ở Mỹ nhân viên cai
tù không hành hạ tù nhân nhưng chính những người
tù đánh đập, áp bức, hiếp dâm lẫn nhau rất
dã man.
Ngay
bây giờ nhìn lại, bạn có thấy mình được
tự do đi đứng nói năng không ?
Nhớ ai thì lên xe rồ máy đi thăm, thèm ăn món gì
thì ra chợ mua hoặc đi nhà hàng, v.v… Có biết bao
người đang bị tù đày khổ sở, trong
đầu chỉ ao ước được tự do
như bạn là họ sung sướng lắm. Vậy mà
đang sống tự do bạn có cảm thấy hạnh
phúc không ? Nếu không thì bạn hãy ý thức
và nhớ lại đi, đừng để khi mất tự
do rồi mới mơ ước thì quá muộn.
5/ Ta có tiện nghi vật chất
Tiện nghi vật chất không hẳn
là nhà cao cửa rộng, xe hơi, ti vi, tủ lạnh, máy
giặt, máy rửa chén, v.v… Tiện nghi ở đây là những
thứ căn bản mà phần đông chúng ta đều
có, đó là cơm ăn, áo mặc, chỗ ở che mưa
nắng, không phải đi ăn xin, ngủ đầu
đường xó chợ. Nhiều người ở Việt Nam vẫn
tưởng rằng sống ở Pháp hay Mỹ chắc
sướng lắm vì đầy đủ tiện nghi, họ
đâu biết là ở đâu cũng có kẻ giàu người
nghèo. Ngay tại Paris, thủ đô ánh sáng, hàng ngày vẫn
có nhiều người ăn xin vô gia cư, tiếng pháp
gọi là SDF (sans domicile fixe), ngửa tay đi xin tiền
trong xe điện ngầm (métro), tối đến họ
chui vào những gầm cầu thang để ngủ. Nhìn
lên chẳng bằng ai, nhưng nhìn xuống thì ta vẫn
còn may mắn hơn nhiều người. Hãy nhìn lại hoàn
cảnh của mình, bạn có đói đến nỗi thiếu
ăn không ? Có nghèo đến nỗi không còn mảnh vải
che thân ? Nếu chưa đến nỗi như vậy
thì bạn hãy xem mình đầy đủ. Khi tâm biết
đủ (tri túc) thì bao nhiêu cũng đủ, khi tâm tham
muốn đòi hỏi thì bao nhiêu cũng không đủ.
Người biết đủ là người giàu có hạnh
phúc vì không thấy thiếu thốn, người tham lam
keo kiệt dù có nhiều tiền vẫn là người
nghèo vì không bao giờ thấy đủ.
6/ Ta có tình thương
Nhiều người khổ sở
vì cảm thấy cô đơn, không có ai thương mình hết.
Không ai thương mình bởi vì mình đâu có thương
ai. Khi trong lòng ta tràn đầy tình thương thì tự
nhiên nó tỏa ra và mọi người sẽ tìm đến.
Giống như mùa xuân hoa nở thơm ngát thì tự động
ong bướm bay tới xung quanh. Ai cũng có một trái
tim, tiếng Hán là tâm, bản chất của tâm (tim) là
thương yêu. Ta có dư tình thương cho chính mình và
cho kẻ khác. Chỉ cần nhớ lại mình có trái tim
thương yêu và đem ra xử dụng. Nếu chưa
nhớ thì bạn hãy thực tập phép quán từ bi ở
phần trước.
Hiện tại bạn có ai là
người thân thương không? Có cha mẹ, anh em, vợ
con, bạn bè không? Có ai đang thương và lo lắng
cho bạn không? Có tình thương, biết thương và
được thương là một hạnh phúc lớn
nhất trên cõi đời này.
7/ Ta có sự hiểu biết
Hiểu biết ở đây là hiểu
biết đạo lý chứ không phải kiến thức
bằng cấp. Không kể người khùng điên mất
trí, hoặc bị bệnh tâm thần mà ngay cả những
người bình thường cũng chưa chắc có sự
hiểu biết về nhân quả và đạo đức.
Đầu óc ta còn sáng suốt, không điên khùng mất
trí, lại gặp được Phật pháp, học hiểu
giáo lý giải thoát, đó là một duyên lành hy hữu
trăm ngàn muôn kiếp khó gặp được.
Nếu quán chiếu những
điều trên chưa đủ để cho bạn hạnh
phúc thì bạn cần phải “hạ sơn” đi vào cuộc
đời để tiếp xúc với người sắp
chết, người bệnh để thấy họ khổ
ra sao, tiếp xúc với người tàn tật, người
tù, người ăn xin, người cô đơn, người
ngu cố chấp thì may ra nó sẽ giúp bạn tỉnh ngộ
thấy mình hạnh phúc.
Thương
Ghét
1) Ða số người thường
suốt ngày sống trong sự thương ghét. Người
nào vừa ý, hợp ý mình thì thương, kẻ nào trái ý
mình thì ghét.
2) Khi bắt đầu biết
đạo thì tập tánh bình đẳng, không
thương người này ghét người kia.
3) Sau khi hiểu đạo thì chỉ
còn tình thương. Thấy ai cũng là bà con thân thuộc
của mình từ nhiều đời, và thấy ai cũng
đáng thương hết.
|