CHIẾT TỰ (chẻ chữ)
Một anh Phật tử sau một tai nạn dập nát
thân thể đă được ghép lại chiếc chân mới
lấy từ di hài của một người hiến xác.
Không bị tàn tật, anh mừng lắm, nhưng đêm
đêm nh́n lại cái chân ngoại lai kia, anh cứ rùng ḿnh và
nghĩ đến người nằm dưới mộ.
Một ngày, nhắm chịu không thấu, anh chạy lên chùa
thăm sư phụ là một thiền sư và kể lại
nỗi sợ của ḿnh.
Vị hoà thượng nh́n anh rồi mỉm cười:
- Con thấy sợ cái chân đó v́ cho rằng nó không phải
là của con, nhưng thử hỏi, cái-chân-xưa-giờ-theo-con-từ-bé
có đúng là của con không ?
Truyện kể rằng anh Phật tử từ đó ngủ
ngon, hết sợ.
Và tôi từ lúc biết được câu chuyện này cũng
thấy ḿnh ít nhiều an lạc hơn xưa.
Tôi đă hiểu chữ CỦA
một cách chu đáo hơn, thấm thía hơn.
Rồi cũng từ đó, tôi nghiệm
ra một điều rằng ở đời nhiều lúc
chỉ một chữ thôi cũng là một trời suy
tư.
Chiều nay, một người Phật tử gửi tôi
cái link để đọc bài viết của một
người trẻ chẳng biết trong hay ngoài nước.
Họ nói thích bài đó, khen hay và giới thiệu cho tôi. Tựa
đề bài viết đó là T́nh Lỡ. Thiệt lạ,
đọc hết bài, nhưng tôi không hiểu ǵ hết.
Ḷng tôi đă bị cái tựa đề T́nh Lỡ kia níu kéo
ngay từ phút đầu. Nói chính xác, tôi đă bàng hoàng, ngẩn
ngơ chỉ v́ một chữ LỠ
kia thôi. Nào phải chỉ có t́nh mới lỡ.
Có ǵ trên đời này lại không bị
lỡ chứ.
Nh́n quanh ta, rồi th́ cả thế giới, h́nh như chẳng
ǵ là trọn vẹn hết.
Này nhé, có ai trên đời này dám nhận đời ḿnh là
viên măn đâu.
Cả một quốc gia cũng thế.
Nhiều kẻ giàu mà không sang,
bởi họ chỉ phú mà không quư.
Tiền bạc rủng rỉnh mà kiểu xài tiền th́ ngửi
không vô, đó là giàu mà không sang, phú nhưng chưa quư.
Nh́n xa một chút, nước Tàu bây giờ có biết bao tỷ
phú, nhưng ở một xă hội nghèo
nàn nhân văn sau mấy chục năm Cộng Sản th́
khó mà kiếm ra một người thật sự phú quư.
Dám bỏ cả triệu Mỹ kim mua một con chó ngao Tây Tạng
về cung phụng như đấng sinh thành, nhưng
đố họ dám bỏ ra một phần trăm số
tiền đó để làm từ thiện.
Đáng ngại là ở Việt Nam bây giờ cũng có rất
nhiều kẻ chỉ phú mà không quư như thế.
Tôi muốn gọi đó là một trường hợp Lỡ:
Lỡ làng, dở dang…
Rồi đến chữ An Lạc.
Biết bao người trên đời này ngó ngon lành vậy,
nhưng thiệt ra họ chỉ được An (yên) mà chắc ǵ được Lạc.
Nhà cửa ổn định, thu nhập ổn định,
sức khỏe ổn định, kể cả gia đạo
cũng ổn định, nhưng liệu ḷng họ có
được vui không.
Tôi từng nói rồi, nhiều khi có chuyện để lo
toan c̣n dễ sống hơn là những ngày tháng nhàn cư vô
vị, không đắng không ngọt.
Viết đến đây tôi chợt nhớ đến mấy
bài báo online gần đây nói về làn sóng thực phẩm
độc hại của Trung Quốc và Việt Nam đang
được xuất khẩu tứ tung th́ càng thấm
thía chữ Lỡ này.
Nhiều món trong đó là thứ khoái khẩu
của người ḿnh, nhưng ngon mà chẳng lành.
Không phải món nào ngon th́ cũng lành.
Cũng như nhiều người tuy dễ
thương mà cũng đáng sợ vậy.
Hai chữ ngon lành từ đó không phải dễ dùng.
Ngay đến một chữ rất phổ biến như
Phúc Đức cũng khó mà
t́m được chỗ dùng.
Nhiều kẻ đời nay chỉ có phúc
mà không có đức.
Người học A-Tỳ-Đàm thường thích nói chặt
chẽ nên khó chấp nhận điều tôi đang viết.
Một cách nôm na, tôi hiểu Đức ở đây là những
đức tánh hàm dưỡng nhân cách của ḿnh.
Một người tiện tay làm một
hai chuyện giúp đỡ kẻ khác không sánh được
một người thường ngày làm ǵ cũng biết
nghĩ về kẻ khác.
Phúc th́ ai cũng làm được,
nhưng Đức th́ phải là kẻ có tâm cơ.
Tôi không nhớ là Lăo Tử hay Trang Tử đă có câu nói này:
Người thời nay quyền cao tước trọng
đến mấy cũng chỉ là hàng quư nhân chứ không phải bậc đại nhân như thời trước.
*Cứ theo kiểu chẻ chữ
(chiết tự) đó mà nói th́ ta có bao điều thú vị
để mà suy gẫm.
Như thánh nhân chỉ có Đau mà
không Khổ, phàm phu nhiều khi Thông nhưng chưa chắc đă Minh, Giải
nhưng chưa chắc đă Thoát,
T́nh không hẳn là đi với Yêu, tôi c̣n muốn nói là Sung chưa chắc đă Sướng, nhưng thôi !
Chẻ chừng đó cũng đủ mỏi tay ṃn búa rồi,
chỉ mong người đời nhớ được
bài học Chính Danh
của thầy Khổng để mà sống trọn vẹn
ngoài đời, trong đạo. Thế c̣n ǵ hơn
được nữa. Mong thay !
Toại Khanh (Assam, 4/20/10).
main menu