Nhưng điều tôi muốn kể không phải
là về bức tượng đó, mà là về bạn tôi. Sau khi nghe tôi giải
thích, anh đột nhiên ngồi xuống và tâm sự nhiều
điều. Anh cần chia sẻ, cần
một ư kiến, một lời động viên…Anh cần
một người có thể lắng nghe anh bộc lộ
sự tức giận và phẫn nộ. Nhưng
tại sao măi đến lúc đó anh mới nói? Thật
ngạc nhiên khi tôi biết được rằng anh đă
nghĩ tôi đặt bức tượng ấy trên kệ
sách hẳn có lư do. Như thể nó biểu thị cho một
cách sống mà tôi muốn hướng tới, gạt bỏ
mọi phiền nhiễu và chỉ t́m b́nh an
cho riêng ḿnh. Nếu đúng như vậy, anh
đă ôm mối oán hận của ḿnh ra về. Và có thể,
với tính nóng nảy của ḿnh, anh sẽ phải
“đánh “ai đó” một trận cho hả giận”… Tôi đă ngồi một ḿnh rất lâu sau khi tiễn
bạn ra cửa, và nhận ra một điều, đôi
khi chúng ta chỉ cách nhau có một bức tượng nhỏ
xíu, hay một câu nói bâng quơ. Có những lúc ta nh́n cuộc sống đang diễn
ra và cảm nhận nỗi sợ hăi lớn dần lên trong
ḿnh. Sợ hăi
những ǵ ta không thể lường được, sợ
hăi trước cái ác, những thủ đoạn mưu mô…
Đôi khi ta thấy nó không chỉ ở xa xôi
đâu đó trên mặt báo, mà gần ḿnh đến nỗi
có thể gây nên những thiệt hại, mất mát và tổn
thương hiển hiện về thể xác hay tinh thần.
Những lúc ấy, càng ở một ḿnh chúng
ta càng hoang mang. Chỉ khi t́m đến ai đó, tṛ
chuyện, giăi bày, tâm sự, an ủi…chỉ
khi ngồi bên nhau, chúng ta mới thấy ḿnh đủ mạnh
để tự vệ trước cái xấu. Điều ǵ sẽ xảy ra nếu chúng ta
không thể ngồi bên nhau? Có một
điều tôi rút ra được từ những cuốn
truyện trinh thám, đó là nạn nhân thường là những
người đơn độc, những người bị
ngăn cách với người khác đôi khi bằng một
bức tượng nhỏ xíu, hay một câu nói bâng
quơ…Và v́ thế, họ không thể chia sẻ những bí
mật, những sai lầm, những nghi ngờ, sự giận
dữ hay nỗi lo âu. Và trong cuộc đời
thực cũng vậy, nạn nhân thường là những
người đơn độc. Bởi vậy,
đừng bao giờ trở thành một người
đơn độc, hay để người khác trở
thành đơn độc. Chúng ta có nguy cơ
trở thành nạn nhân khi rời nhau ra, khi bị xé lẻ.
Chúng ta đă đọc truyện bó đũa từ thời
thơ bé, nhưng chúng ta cứ quên nó hoài. Là
người tốt, không đủ. Là
người lương thiện, không đủ. Để tự vệ trước cái ác chúng ta cần
sức mạnh của số đông. Thỉnh
thoảng, chúng ta lại bật ngửa khi nhận ra rằng
“người tưởng như thế đó mà lại làm
ra chuyện thế này ư ?” Chúng ta bất
ngờ khi một cô bạn vốn vui vẻ thân thiện
ngày xưa bỗng một hôm ra tay xé áo
đánh người như trong phim xă hội đen vậy.
Chúng ta bất ngờ khi một người vốn hiền
lành bỗng dưng có hành động bạo lực. Nhưng có thật người ta biến đổi
bất ngờ đến vậy không? Câu
trả lời là không, chẳng có ai ngủ một đêm thức
dậy bỗng hoá ra độc ác, hay ưa bạo lực,
hay trở thành kẻ xấu. Luôn luôn có một
quá tŕnh. Luôn luôn có những biểu hiện
trong quá tŕnh đó dù rất nhỏ. Điều
đáng buồn là dường như chúng ta luôn tặc
lưỡi lướt qua những điều rất nhỏ.
Và rồi, những điều tồi tệ
diễn ra là bởi chúng ta đă bỏ qua những điều
rất nhỏ đó. Những điều tốt nho
nhỏ chúng ta đă không làm, như một cái mỉm cười,
một lời thăm hỏi quan tâm, một sự giúp
đỡ… Và những điều xấu nho nhỏ chúng ta
đă làm, như một lời xúc xiểm bâng quơ, một
ánh nh́n khinh rẻ t́nh cờ…Sẽ rất tai hại nếu
chúng ta quên rằng một lời nói tử tế chân thành
có thể xoa dịu và níu giữ con người với cái
thiện, cũng như chỉ một lời rẻ rúng cũng
có thể gây tổn thương sâu sắc và đánh thức
con quỷ ngủ say… Làm sao để loại trừ cái ác? Câu trả lời
thường thấy là hăy tránh xa nó, và nếu bắt gặp
th́ trừng phạt nó thích đáng. Nhưng
c̣n một cách nữa, đó là đừng để người
khác có cơ hội trở thành người xấu. Đừng bỏ rơi, đừng ép uổng,
đừng khinh khi. Đừng lừa gạt,
đừng lợi dụng, đừng phản bội.
Đừng gây tổn thương. Đừng
dồn ai vào đường cùng… Tôi không dám nói rằng cái thiện luôn mạnh
hơn cái ác. Tôi không biết chắc. Đôi khi tôi nh́n thấy
cái thiện bị đánh nốc ao trên sàn đấu trong
cuộc chiến đơn độc. Nhưng tại sao
chúng ta lại để nó trở thành cuộc chiến
đơn độc? Tôi biết chúng ta
đông hơn. Những người mong
muốn điều tốt đẹp cho cuộc sống
này, luôn luôn đông hơn. Vậy th́ hăy
làm cho chúng ta mạnh hơn. Hăy t́m đến nhau, bạn
bè, người thân, đồng nghiệp, đồng
hương, đồng loại…Hăy giúp đỡ và xin
được giúp đỡ, hăy xiết chặt lại những
mối dây liên hệ và đừng để ai thành kẻ
lạc loài. Những kẻ lạc loài, thường
dễ trở thành thủ phạm, hoặc trở thành nạn
nhân. Thế cho nên, giữa cuộc sống bộn bề
đôi khi cũng cần nh́n lại, để tự hỏi
ḷng xem, phải chăng ngay bên cạnh đời ta vẫn
c̣n có ai đó lạc loài? Phạm
Lữ Ân
|