ĐÀLẠT TRỜI MƯA
Tôi đến Đà Lạt đúng vào một
ngày mưa. Mưa tầm tă. Ngồi
trong nhà Thủy Tạ, nh́n những hạt mưa bay
giăng kín rừng thông, phủ mờ khu phố Hoà B́nh , và
rơi lả tả xuống mặt hồ Xuân Hương,
tôi mơ hồ như những giọt nước mắt
của người góa phụ đă từng một thời
nhan sắc.
Người con gái vừa đến gặp
tôi làm cho tôi mỉm cười với sự so sánh lạ
lùng này. Bởi cô ta cũng xinh đẹp,
và dù có nở nụ cười tỏ ra mừng rỡ khi
chào tôi, vẫn không giấu được nét buồn trong
đôi mắt. Một nỗi buồn có
cái ǵ xót xa sâu lắng lắm.
Tôi đă đến thành phố này nhiều lần.
Lần cuối cùng vào mùa Giáng Sinh năm 1970, khi đơn vị
tôi may mắn được lệnh về đây phối
họp hành quân giữ an ninh cho một khóa
Vơ Bị làm lễ ra trường. Bao nhiêu năm trong rừng
núi tây nguyên gió lạnh mưa mùa, rồi xuống bờ biển
Phan Thiết với những động cát trơ trọi
nóng như lửa đốt, bất ngờ được
về Đà lạt, cho dù chỉ sau một ngày ở thành
phố, đơn vị tôi lại được đổ
xuống những rừng thông xa tít, nhưng đám lính tráng
bọn tôi vẫn có cái cảm giác như được
đi nghỉ mát. Người ta nói đúng,
Đà Lạt dễ thương như những cô gái với
g̣ má trắng hồng và đôi môi mộng đỏ để
ai một lần lên xứ Hoa Đào mà ḷng không vấn
vương. Đà lạt cũng là nơi có nhiều
huyền thoại về những mối t́nh đẹp và
buồn của các cô sinh viên với những chàng trai mang
alpha đỏ theo nghiệp kiếm cung,
mà tôi đă đọc được trong những bài
thơ thật buồn của Lệ Khánh từng vang tiếng
một thời.
Nhưng đó là Đà Lạt của ngày
xưa. C̣n hôm nay tôi đến Đà Lạt,
với ngổn ngang những nỗi buồn nặng trĩu
trong ḷng, và Đà Lạt bây giờ chỉ là một thành phố
chết.
Tôi ra tù, trong thời gian c̣n bị quản chế,
trong túi không có bất cứ một tờ giấy nào.
Ngay tấm “Giấy Ra Trại” cũng đă bị công an xă giữ. Nhờ thằng em cùng đơn
vị cũ, có ḷ bánh ḿ ở Tháp Chàm, gởi tôi theo một chiếc xe bộ đội nhận
mối chở bánh ḿ với tiền thù lao khá, tôi mới có
mặt ở đây. Anh tài xế sau khi giao mấy thùng bánh
ḿ, c̣n gởi tôi cho cô “chủ nhiệm” quán Thủy Tạ
(bây giờ là của nhà nước), bảo là ông anh họ,
để tôi yên ḷng không bị hỏi giấy tờ. Quán vắng tanh.Tôi chọn cái bàn nhỏ xa phía
trước và gọi hai tách trà nóng. Tôi cũng
chỉ đủ tiền để trà hai tách trà này.
- Anh chờ em có lâu không ?
Tôi giật ḿnh khi nghe cô gái hỏi.
- Không sao, tôi chờ cũng đă khá lâu, nhưng được
gặp chị hôm nay là tôi mừng lắm rồi.
Điều mà ai cũng ái ngại khi phải
mang tin buồn đến cho một người.
Đặc biệt người đó lại lại là một
cô con gái đẹp, như cô gái đang ngồi trước
mặt tôi đây. Tôi dè dặt:
- Chắc chị đă biết, như trong lá thư
tôi gởi. Tôi là bạn tù của Thống, và
hôm nay muốn gặp chị là để nhắn lại những
điều Thống đă nhờ tôi.
- Em biết là anh Thống đă chết từ năm 1978,
nhưng măi đến năm ngoái , em mới
được phường đưa “Giấy Báo Tin”. Em không biết làm sao báo cho mẹ anh ấy biết.
Bà ở bên Mỹ nhưng em không liên lạc
được.
Tôi bất ngờ, nhưng chợt thấy một chút yên
ḷng khi nghĩ là cô sẽ không c̣n đột ngột nhận
một tin buồn từ chính miệng của tôi .
- Chị đă biết tin buồn về Thống. Như vậy
cũng là may, chứ không phải người tù nào chết
mà người nhà cũng được báo tin. Hôm nay, dù
hoàn cảnh khó khăn, tôi cũng phải t́m gặp chị
đề nói lại cùng chị những lời trăn trối cuối cùng, và trao cho chị
những kỷ vật mà anh Thống nhờ tôi trao lại
chị.
- Cả tuần nay ḷng em rất bồn chồn, mong sớm
được gặp anh. V́ em không biết
anh Thống chết ở đâu và mồ mả ra sao.
Nhiều lần nằm mơ, em thấy anh Thống,
nhưng chưa bao giờ nghe anh ấy bảo là anh đă
chết.
Tôi lấy trong túi ra để trên bàn một sợi dây
đeo một tấm ảnh nhỏ được lồng
vào trong cái khung có h́nh trái tim đẽo bằng gỗ mun -loại
gỗ quư mà chúng tôi thường t́m được ở
khu rừng Việt Bắc- , một chiếc ṿng nhỏ làm
bằng nhôm xinh xắn, có khắc đậm sáu chữ Lê
Minh Thống & Hà Nhất Anh, và trịnh trọng đứng
lên đưa cho cô.
Nhất Anh chính là cô gái, và Minh Thống là tên một
người bạn tù của tôi. Anh
đă chết sau gần hai năm bị chuyển ra ngoài bắc.
Tôi gặp Thống ở trại Lào Cai,
khi hai thằng vừa trong nam mới chuyển ra. Sau hơn
một năm cả hai cùng chuyển về trại Hang
Dơi thuộc tỉnh Hoàng Liên Sơn và may mắn
được “biên chế” về cùng một tổ. Thống
tốt ngiệp từ trường Vơ Bị Đà Lạt,
được chuyển sang không quân, lái phản lực.
Trong thời gian học trường Vơ Bị, Thống quen
Nhất Anh , khi ấy đang là sinh viên của
trường Chính trị Kinh Doanh. Thống chỉ
c̣n bà mẹ già và cô em gái ở Sài G̣n. Cuộc
t́nh của cô sinh viên Đà Lạt và chàng cựu sinh viên sĩ
quan alpha đỏ kéo dài khá lâu. Hai người
đă làm lễ hỏi. Nếu Thống không sang Mỹ
học phi hành và nếu không có ngày 30 tháng tư, th́ hai
người đă làm đám cưới.
Những ngày cuối cùng khi Sài g̣n hấp hối, Thống
được bạn bè thu xếp hai chỗ
trên trực thăng để bay ra hạm đội Mỹ,
nhưng Thống lại dành cho mẹ và cô em gái. Gởi mẹ
và em cho thằng bạn thân, Thống nói dối với mẹ
là anh sẽ đi sau.
Thống liều lĩnh t́m mọi cách chạy
về Đà lạt. Chưa kịp
đón Nhất Anh, th́ Sài G̣n mất. Thống
nằm ở nhà Nhất Anh một tuần rồi ra tŕnh diện
“uỷ ban quân quản”, nhưng người ta chỉ cấp
giấy chứng nhận và ghi là phải về Sài G̣n tŕnh
diện chính quyền địa phương ngay. Trở
lại Sài G̣n, nhà bị tịch thu, Thống
phải ở ké nhà một người bà con trước
khi vào trại cải tạo.
Mấy năm trong tù, Thống có liên lạc được
với Nhất Anh . Nhưng vài tháng mới
nhận được một lá thư
ngắn, chỉ hỏi thăm vài câu và khuyên “học tập
tốt để sớm được khoan hồng về
với nhân dân”. Bao nhiêu nhung nhớ yêu
thương đều phải dấu kín ở trong ḷng.
Trong tờ khai lư lịch, Thống ghi Hà Nhất Anh là vợ,
cũng là người thân duy nhất, và địa chỉ
của Nhất Anh cũng là nơi anh xin cư trú sau này.
Thống to con đẹp trai, nhưng dường
như t́nh yêu dễ làm cho Thống yếu ḷng. Có những ngày đi chặt nứa trong rừng,
Thống chỉ ngồi khóc và th́ thầm gọi tên người
yêu. Mấy lần không mang về đủ nứa, bị
phạt cắt bớt một nửa phần ăn vốn
đă ít oi, nhưng vẫn không ngăn được
nước mắt của Thống. Dường như khi
ḷng đang thương nhớ ai, th́ cái đầu không c̣n
điều khiển đôi tay được
nữa. Nhiều hôm tôi phải vận động anh em
nhường bớt một chút phần ăn
cho Thống, và chia nhau đi lấy thêm nứa cho Thống
có đủ chỉ tiêu để không bị phạt.
Thống c̣n trẻ, nhưng cũng như hầu hết sĩ
quan xuất thân từ Đà Lạt, dù ở binh chủng
nào cũng kiêu hùng và thăng tiến rất nhanh. Thống nhỏ hơn tôi sáu tuổi, nên xem tôi
như người anh. Có điều ǵ
vui buồn, Thống t́m tôi chia sẻ. Tôi luôn an ủi và khuyến khích để anh có thêm
nghị lực. Thống có ǵ khó khăn tôi sẳn sàng hết
ḷng giúp Thống.
Sau này, đội tù của tôi được phân công đi
lấy gỗ về xây dựng hội trường. Họ bắt chúng tôi phải t́m những cây gỗ
lớn và thẳng. Có những thân cây lớn đến
hai ṿng tay ôm không hết. Trời mùa
đông với những cơn mưa phùn không dứt, nên những
con đường ṃn trơn như mỡ, chúng tôi chia từng
nhóm hai mươi người vừa kéo vừa bẩy cho
từng thân cây lăn theo những con
đường ṃn ấy từ trên núi cao lao xuống suối
để cho nó trôi về bên hông trại.
Ăn uống quá thiếu thốn,
đám tù chúng tôi triền miên trong cơn đói. Sức ngày
càng yếu mà phải lao động quá nặng
nhọc, nên chỉ sau một tuần lấy cây, người
nào cũng mệt lả. Một hôm đang lấy sức bật
một thân cây xuống bờ suối, Thống mệt quá
nên lảo đảo rồi ngă sấp trên thân cây, đúng
lúc cây này lăn xuống suối, bật
luôn theo Thống. Chúng tôi chỉ c̣n nghe tiếng hét của
Thống trước khi anh bị văng xuống ḷng suối
nằm sâu dưới vực.
Trời nhá nhem tối, cả hơn bốn mươi thằng
tù chia nhau trèo xuống suối đi t́m Thống. Gần nửa
giờ sau chính tổ của tôi t́m được Thống.
Anh nằm bất động bên bờ suối. Rất may
là ở một nơi không có đá. Thống
thoi thóp thở, nhưng không c̣n cử động được.
Chúng tôi nhanh chóng kết một cái bè gỗ, rồi theo ḍng suối, cùng nhau đẩy anh về
trại. Sau hơn một tiếng đồng
hồ trong trạm xá, Thống tỉnh lại, mở hé mắt
nh́n mọi người. Khi nhận ra tôi, Thống th́
thào:
- Nếu sau này anh c̣n sống mà về được, nhớ
t́m giùm Hà Nhất Anh và nói là em xin lỗi nàng. Mong
nàng hăy sớm lấy chồng và quên em đi.
Tôi nắm chặt đôi vai lạnh lẽo của Thống:
- Thống yên chí, tôi sẽ làm bất cứ điều ǵ
mà Thống dặn ḍ.
Thống cố gắng mở lớn mắt nh́n tôi như
cầu khẩn:
- Nhờ anh giữ lại cái ṿng nhôm trong balô và tấm ảnh
em đang mang trong cổ này, trao lại cho Nhất Anh. Nhớ
nói giùm là em xin lỗi cô ta.. xin lỗi cô ta .
Ngày hôm sau, một buổi chiều mưa buồn ảm
đạm, dưới sự kiềm soát của hai vệ
binh, tôi cùng ba người bạn tù đẩy xác Thống
trên một chiếc xe “cải tiến” ra chôn dưới
triền núi, bên một hốc đá . Chúng tôi đào huyệt
đúng vào lúc cơn mưa trút xuống. Huyệt đào tới
đâu th́ nước ngập theo tới
ấy. Tôi năn nỉ xin hai vệ binh
cho chúng tôi t́m một nơi khác cao hơn, và chờ cơn
mưa tạnh bớt, nhưng không được đồng
ư, mà c̣n bị quát tháo, bảo phải “chôn khẩn
trương lên mà về ngay”.
Tôi phải ngồi đè trên xác Thống, lềnh bềnh
trên nước, để cho ba người bạn tù kia lấp đất.
Chuyện xảy ra đă hơn sáu năm rồi.
Thời gian có biết bao sự đổi
thay. Tôi cũng đă nghe và chứng kiến
không ít những điều phản trắc. Không biết
bây giờ Nhất Anh đă có chồng chưa và trong cảnh
đổi đời kéo theo bao cay đắng,
liệu trong ḷng cô có c̣n lưu luyến chút t́nh xưa.
Đắn đo giây lát rồi tôi cũng quyết định
phải nói hết những ǵ tôi biết và nhất là những
điều mà Thống, trước khi trút hơi thở cuối
cùng, đă nhờ tôi nếu c̣n có dịp trở về, hăy
nói lại cùng nàng.
Nghe tôi kể xong mọi điều, Nhất
Anh vẫn ngồi yên bất động. Im lặng một lúc tôi nghe tiếng nàng khóc.
Hai tay nắm chặt các kỷ vật mà
tôi vừa trao lại cho nàng. Ngoài trời những cơn
mưa càng vần vũ. Tiếng mưa
như thấu hiểu được nỗi niềm, từng
đợt trút xuống mái nhà Thủy Tạ làm át đi tiếng
sụt sùi, để cho nàng khóc. Tôi cũng
đă không cầm được nước mắt.
- Em cám ơn anh, và xin lỗi .. em đă không nén được xúc động.
Tôi cũng kịp lấy lại b́nh tĩnh và t́m lời an ủi nàng:
- Dù sao mọi việc cũng đă qua rồi. Sau cái ngày nước mất nhà tan, biết có bao cảnh
chia ĺa tang tóc. Thôi th́ tôi cầu mong Nhất Anh sớm
nguôi được nỗi buồn này và có thêm nhiều nghị
lực để mà bước tới, như lời trối
trăn của Thống. Nhất Anh c̣n trẻ
mà, c̣n cả một con đường thật dài trước
mặt. C̣n tôi, trong hoàn cảnh này, cũng chẳng
biết rồi đời sẽ ra sao. Thôi
đành phó cho trời đất đẩy đưa.
Nhất Anh vẫn ngồi bất động,
không nói lời nào. Nh́n đồng hồ treo trên vách,
nhớ tới lời hẹn của anh tài xế, tôi khẽ
gọi nàng:
- Chị Nhất Anh ! Chỉ
c̣n 15 phút nữa là anh tài xế sẽ quay lại đón tôi.
Sau này nếu chị có cần ǵ ở tôi, cứ liên lạc
với tôi nghe!
Tôi nói cốt chỉ để an ủi
thôi. Chứ tôi th́ c̣n khả năng ǵ mà giúp
nàng. Hơn nữa thời buổi nhiễu
nhương này, dễ ǵ mà liên lạc được với
nhau.
Nhất Anh lấy tay lau nước mắt,
ngước lên nh́n tôi, ngần ngừ vài giây rồi lên tiếng:
- Nhờ anh vẽ lại và hướng dẫn cho em
nơi chôn cất anh Thống. Sau này biết đâu có dịp
may, em sẽ t́m ra thăm anh ấy.
Tôi đứng lên đến quày trả tiền
hai tách trà, và xin một tờ giấy trắng. Tôi ngồi
vẽ khá tỷ mỷ và hướng dẫn cho Nhất Anh
con đường đến trại tù, và mộ của
Thống nằm bên hốc đá trên triền núi, phía sau trại
tù chừng một cây số. Cũng may là có cái hốc
đá lớn duy nhất, để có thể định
hướng được ngôi mộ nằm ở nơi
nào giữa vùng rừng núi bao la.
Nhất Anh đứng dậy mặc lại áo mưa, xúc
động nói lời chia tay, rồi
đạp xe đi. Tôi nh́n theo bóng dáng nhỏ
nhắn của nàng lảo đảo xiêu vẹo dưới
cơn mưa tầm tă mà ngậm ngùi lo âu cho số phận
của nàng. Tôi nghĩ có lẽ không bao giờ
tôi c̣n có dịp gặp lại Nhất Anh.
Mùa hè năm rồi, vợ chồng tôi sang Cali
thăm mấy cô con gái, nhân tiện chúng tôi đến
thăm gia đ́nh ông anh họ ở thành phố biển San Diego. Giáng Sinh
năm 1970, nhân cuộc hành quân bất ngờ ở Đà Lạt,
tôi có ghé thăm anh chị,. Khi ấy anh làm ở trung tâm
điện lực Đa Nhim và vợ anh là giáo sư dạy
trường Bùi thị Xuân Đà Lạt. Anh chị rời
Việt Nam từ những ngày Sài G̣n hấp hối, nên cũng
đă hơn ba mươi năm rồi bây giờ anh em mới
gặp lại nhau. Anh lớn hơn tôi gần mười
tuổi, vừa bà con lại vừa là học tṛ cưng của
ba tôi lúc anh c̣n học ở trường Pháp Việt, nên anh
chị rất quư chúng tôi, nhất quyết bắt vợ chồng
tôi phải ở lại nhà anh chị một tuần để
cùng đi chơi với anh chị. Sau một ngày đi khắp
nơi ở San Diego, chúng tôi đi một
ṿng sang khu nghỉ mát Cancun bên
Mexcico. Đến ngày thứ bảy cuối tuần anh chị
rủ chúng tôi đi tham dự buổi họp mặt của
Hội Đồng Hương Đà Lạt, tổ chức
tại Anaheim, gần khu Little Saigon, nhân tiện sau đó anh
chị đưa tôi về lại nhà cô con gái ở
Fullerton, cũng rất gần nơi ấy. Gia đ́nh anh
được giấy mời với bốn chỗ ngồi.
Vợ chồng đứa con trai lớn không đi, nhường
chỗ cho chúng tôi. Bảo là chú thím ở tận bắc Âu,
lâu lắm mới có dịp gặp nhiều đồng
hương.
Không ngờ đă rời khỏi quê hương khá lâu,
nhưng những người Đà Lạt c̣n giữ cái
t́nh đồng hương đậm đà như thế.
Hội trường không c̣n một chỗ ngồi. Nghe bà
chị nói là họ đă đến từ khắp nơi
trên nước Mỹ và Canada, một số từ
Úc và Âu châu. Chưa tới giờ khai mạc, mọi người
ngồi nói chuyện líu lo với những tiếng cười
nghe như dư âm của một thời trai trẻ. Những
cô gái với đồng phục áo dài trắng trong ban tổ
chức đang chuẩn bị cho bài quốc ca, vẫn c̣n
dáng dấp của Đà Lạt ngày xưa: môi đỏ má
trắng hồng .
Chúng tôi ngồi ở dăy bàn đầu dành cho quan khách, cùng với
gia đ́nh của hai vị cựu giáo sư Bùi Thị Xuân
khác. Trên sân khấu, một cái phông lớn là h́nh ảnh của
khu chợ Ḥa B́nh và một mảng của hồ Xuân
Hương trong sương mù. Tôi thầm phục người
họa sĩ Đà Lạt nào đă vẽ bức tranh thật
sống động. Tôi có cảm giác như ḿnh đang ở
một nơi nào đó trên thành phố thơ mộng một
thời này. Ai đó đă nói đúng “người Việt
nào ra đi cũng mang theo quê hương”.
Khi nghe cô MC giới thiệu thành phần ban tổ chức
cuộc họp mặt hôm nay, tôi hơi ngạc nhiên khi thấy
toàn là phái nữ. Tôi chợt nhớ tới một bài viết
nào đó mà tôi đă đọc đươc: Người
Việt đến Mỹ, nữ giới thành công hơn là
nam giới, và số lượng phụ nữ tham gia vào những
hoạt động chính trị, cộng đồng ngày một
nhiều hơn. Tôi nghĩ tới Dương Nguyệt Ánh,
Lê Duy Loan, những người phụ nữ đă mang
đến cho người Việt bao điều hănh diện.
Nhưng đến khi chị trưởng ban tổ chức
có đôi lời cùng đồng hương, tôi mới hiểu
thêm: Buổi họp mặt này là do các cựu nữ sinh
trường Bùi Thị Xuân đảm trách.
Đang vui tôi bỗng ngậm ngùi khi một chị trong Ban
Tổ Chức lên tŕnh bày về hoàn cảnh thương tâm
của nhà thơ Lệ Khánh. Bây giờ tôi mới biết Lệ
Khánh là con gái của phó trưởng ty cảnh sát Đà Lạt
và có cuộc hôn nhân thật buồn với một nhà
thơ quân đội, lại là sĩ quan cấp tá trong
ngành Tâm Lư Chiến. Bao nhiêu điều ấy đă
đưa nhà thơ nổi danh một thời của xứ
sương mù vào bước đường cùng, phải
đi bán hàng rong, bán từng trái cà trái ớt trong cơn bệnh
hoạn, và đứa con trai duy nhất phải đi ở
mướn cho người ta. Ban tổ chức kêu gọi
t́nh thương của những cựu Bùi Thị Xuân, của
những người Đà Lạt cũ. Tôi thầm cám
ơn tấm ḷng của những người Đà Lạt
và nghĩ đây là một việc rất nên làm.
Đến phần văn nghệ, cô MC giới thiệu “nhạc
phẩm Ai Lên Xứ Hoa Đào với một giọng hát
truyền cảm của một Bùi Thị Xuân ngày trước,
đă từng làm điêu đứng bao trái tim
học sinh, sinh viên Đà Lạt”.
Lời giới thiệu đó không có một chút cường
điệu nào. Giọng hát cất lên cao vút làm cả hội
trường im lặng trong khi ḷng tôi lắng xuống thẫn
thờ. Không phải v́ giọng hát truyền cảm, mà v́
người hát ấy chính là Hà Nhất Anh, người con
gái có một mối t́nh buồn với người bạn
tù của tôi ngày trước. Gần hai mươi năm rồi,
khuôn mặt có đôi chút đổi thay, nhưng tôi vẫn
nhận ra. Cũng với nhan sắc ấy, nhưng với
nụ cười rạng rỡ, không c̣n nét buồn nào
đọng trên đôi mắt.
Thấy tôi nh́n đăm đăm lên sân khấu, bà chị
đập vai tôi:
- Bộ có quen hay sao mà nh́n dữ vậy ?
Hay lại là một người xưa ?
Tôi quay lại, đúng vào lúc bài hát vừa chấm dứt.
Chờ cho những tràng pháo tay, cùng những tiếng la hét lắng
xuống, tôi ôm vai bà chị:
- Đúng là có quen, nhưng không phài người xưa của
em, mà là hôn thê của một thằng bạn tù của em,
đă chết ngoài Bắc ! Chính em là
người đă trao lại cho cô ấy những kỷ vật
của anh ta, khi em vừa mới ra tù.
- Cô ấy là học tṛ cũ của chị, để chị
gọi cô ấy lại nghe.
Tôi chưa kịp trả lời, th́ bà chị đă vẫy
tay gọi một cô trong ban tiếp tân nhờ đi mời
“ca sĩ Hà Anh”.
Cô đến nhoẻn miệng cười, cúi đầu
chào anh chị tôi và các thầy cô giáo cùng bàn, rồi khựng
lại khi nh́n vợ chồng tôi, gật đầu
nhưng không nói lời nào. Thấy tôi ngồi gần bà chị,
nên cô nh́n bà chị như muốn hỏi chúng tôi là ai. Bà chị
cười chỉ vào tôi:
- Đă gặp nhau rồi mà không c̣n nhận ra sao?
Cô nh́n tôi, rồi lắc đầu:
- Xin lỗi, em không nhớ ra .
Tôi có một chút khó chịu trong ḷng. Hóa ra người
đàn bà cũng dễ quên, ngay cả những kỷ niệm
đáng ra phải nhớ trong đời. Giữ lịch sự,
tôi nh́n cô:
- Có phải chị là hôn thê của anh Lê Minh Thống
? – Tôi là người đă trao cho chị những kỷ
vật của anh ấy ở nhà Thủy Tạ, khi tôi vừa
mới ra tù. Chị không c̣n nhớ?
Cô ta khựng lại giây lát, nhưng rồi lắc đầu:
- Xin lỗi , em không nhớ. Có lẽ anh
nhầm em với … ai đó!
Cô chào tất cả mọi người rồi vội vă
quay về phía sau sân khấu.
Tôi nh́n sang ông anh bà chị nói cho đỡ ngượng:
- Chắc bây giờ chị ta đang hạnh phúc, nên không muốn
nhắc lại chuyện t́nh xưa.
Trên sân khấu chương tŕnh văn nghệ nối tiếp
bằng một hài kịch. Thiên hạ cười ầm ĩ,
trong lúc ḷng tôi dửng dưng với một chút bẽ bàng
.
Buổi họp mặt chấm dứt, tôi theo ông anh bà chị
bước ra khỏi hội trường. Trong ḷng không c̣n
cái háo hức của lúc mới bước vào đây. Trống
rỗng và một chút bực dọc.
Tôi đang đứng chờ ông anh bà chị đi lấy
xe, th́ một bàn tay đâp trên vai tôi . Quay lại, tôi ngạc
nhiên khi nhận ra Hà Nhất Anh. Cô đưa cho tôi mảnh
giấy, rồi bảo nhỏ, trước khi chạy
nhanh về phía hội trường:
- Em xin lỗi, nhưng Anh nhớ phải đến nghe !
Tôi mở vội tấm giấy ra đọc. Chỉ có số
điện thoại và địa chỉ, cùng với một
ḍng ngắn ngủi: “Suốt ngày mai, chủ nhật, em sẽ
chờ anh ở nhà ”
Tôi cảm giác có điều ǵ lạ lắm. Và dường
như cô ta muốn dấu mọi người . Nghĩ
như vậy nên tôi không nói lại với ông anh bà chị
và ngay cả vợ tôi. Ông anh bà chị đưa vợ chồng
tôi về Fullerton,
rồi hẹn quay lại sáng thứ bảy tới
đưa chúng tôi đi thăm mấy người đồng
hương và cũng là học tṛ cũ của cha tôi ngày
trước.
Tôi nhờ cô con gái lớn gọi phôn, hẹn đến gặp
vào lúc hai giờ chiều chủ nhật. Cô con gái chở vợ
chồng tôi tới trước cổng nhà, sau khi xem
đúng địa chỉ, bấm chuông, rồi lái xe đi,
bảo khi nào cần gọi cellphone, sẽ quay lại
đón.
Một ngôi nhà nhỏ, khá xinh, có trồng nhiều loại
hoa Đà Lạt, nằm trong khu Fountain Valley yên tĩnh. Người
ra mở cổng là một người đàn ông trẻ,
khá bảnh trai với hàng ria mép. Anh gật đầu chào,
nở nụ cười rất tươi bắt tay chúng tôi, giới thiệu tên, nói năng lễ
phép bặt thiệp:
- Cám ơn anh chị đến thăm. Bà xă em mừng lắm,
đợi mong từ sáng tới giờ . Tôi bước vào
sân nhà, với một ư nghĩ vừa thoáng trong đầu:
Được một người chồng như thế,
hèn ǵ cô ta chóng quên mối t́nh xưa.
Nhất Anh mang nước ra mời chúng tôi, vui vẻ, thân
t́nh, khác hẳn với Nhất Anh trong hội trường
ngày hôm qua. Tôi im lặng, bởi không biết phải nói
điều ǵ, ngồi chờ cô ta lên tiếng trước.
Một lúc im lặng, tôi bất ngờ nh́n thấy cô ta
khóc. Anh chồng đưa giấy cho cô lau nước mắt
.
- Mong anh chị tha lỗi cho em. Ngày hôm qua khi gặp anh, nghe
anh nhắc tới anh Thống em xúc động lắm, lại
biết chính anh là người đă mang về những kỷ
vật của anh Thống nữa. Nhưng hôm qua đông
người quá, em không tiện nói.
Tôi đỡ lời:
- Tôi hiểu. Làm sao mà chị có thể quên được mối
t́nh đầu, vừa đẹp lại vừa buồn,
nhất là anh Thống đă ở lại và bị chết
oan ức cũng v́ quá yêu chị. Phải không ?
Rồi quay sang anh chồng, tôi lên giọng như một nhà
tâm lư học:
- Ai lại chẳng có mối t́nh đầu. Và người
chồng nào lại không tôn trọng cái kỷ niệm đẹp
đó của vợ ḿnh, phải không anh ?
Anh ta không trả lời, chỉ cúi xuống với một
chút bối rối.
- Xin lỗi anh. Em không phải là chị Nhất Anh, và cũng
không phải là người yêu của anh Thống!
Tôi bất ngờ, vừa ngượng ngùng vừa hụt
hẩng khi nghe câu nói của người con gái, mà tôi đă
chắc nịch là Hà Nhất Anh. Bây giờ người bối
rối lại chính là tôi .
Cô gái hạ giọng:
- Em là em kế của chị ấy và cũng là đứa
em duy nhất. Ba má em chỉ sinh có hai đứa con gái.
Chị em giống nhau lắm, nên có nhiều người cũng
lầm.
Tôi nh́n cô ngờ vực:
- Tôi nhớ ngày hôm qua khi MC giới thiệu chị lên hát, cũng
với tên là Hà- Anh mà ? Tôi nghĩ Hà Nhất Anh, nhưng khi
qua Mỹ người ta thường bỏ đi chữ
lót.
- Đúng ra tên em là Hà Nhị Anh, nhưng bây giờ trong giấy
tờ, em mang tên chị em: Hà Nhất Anh , mà Nhất Anh hay
Nhị Anh ǵ sang đây, như anh nói, cũng đều gọi
Hà Anh như nhau mà anh…
Đến lúc này th́ tôi không c̣n hiểu ǵ nữa. Cô ta đứng lên nhoẻn miệng
cười và mời vợ chồng tôi theo cô lên từng
trên, cô bảo:
- Anh chị cứ theo em lên trên này th́ hiểu nhiều hơn .
Ba tấm ảnh để trên bàn thờ nhỏ. Tôi nhận
ra Thống và Nhất Anh, mặc dù lúc chụp những tấm
ảnh này hai người c̣n rất trẻ. C̣n tấm ảnh
thứ ba, một người con gái khác, tôi không nhận ra
ai. Tôi chưa kịp hỏi th́ cô gái lại sụt sùi:
- Chị Nhất Anh đă chết khá lâu rồi anh ạ.
Vào một ngày mùa đông mưa tầm tă, chị ấy
đạp xe đi đâu không biết, cả nhà chờ
cơm tới tối vẫn chưa thấy về. Từ
trước chị không bao giờ đi đâu một ḿnh
vào buổi tối. Cả nhà em và mấy người bạn
hàng xóm chia nhau đi t́m. Em đạp xe đi khắp
nơi. Trời mưa lớn quá nên em lạnh cóng.
Đường xá vắng tanh không một bóng người.
Cuối cùng th́ chính em t́m ra chị ấy. Chị nằm bất
động bên bờ hồ Xuân Hương, không xa nhà Thủy
Tạ bao xa.
Tôi giật ḿnh hoảng hốt:
- Ở gần nhà Thủy Tạ, bên bờ hồ Xuân Hương ? Rồi có t́m được chiếc
xe đạp và cái ǵ nữa không ?
- Chiếc xe đạp rớt xuống hồ, ngày hôm sau
người ta mới t́m thấy.
- Và chị đă chết ? Tôi hỏi
- Không, khi ấy th́ chị c̣n sống, nhưng bất tỉnh
và ḿnh mẩy th́ lạnh cóng. Vào bệnh viện, nửa giờ
sau chị tỉnh lại, nhưng rất yếu chưa
nói được. Khi thay áo cho chị, em thấy trong túi áo
có một sợi dây đeo cổ có tấm ảnh của
chị và một chiếc ṿng nhôm có khắc tên chị và tên
anh Thống.
- Không có tờ bản đồ vẽ trại tù và nơi
mộ anh Thống ?
- Có chứ ! Chính nhờ tấm bản đồ đó mà vợ
chồng em, cách nay ba năm về Việt Nam, ra tận
nơi t́m được, rồi thuê người lấy
hài cốt của anh Thống mang về chôn trên Đà Lạt
. Cám ơn anh đă vẽ cái bản đồ khá chi tiết
và chính xác.
- C̣n chị Hà Nhất Anh ?
- Hai tuần sau, chị khá hơn nhiều, nói năng tỉnh
táo, bệnh viện cho xuất viện bảo về nhà
điều trị, bồi dưỡng là chị sẽ khỏe
thôi. Nhưng không ngờ về nhà mấy hôm th́ lên cơn sốt
nặng rồi hôn mê trở lại. Đưa vào bệnh
viện th́ chị mất. Người ta bảo là chị
bị sưng phổi cấp tính. Mà thời ấy có thuốc
men ǵ đâu mà chửa. Trong mấy ngày tinh táo, chị
thường nhắc tới anh Thống, năn nỉ ba má
em t́m mọi cách đem anh Thống về Đà Lạt, và
báo cho mẹ anh ấy biết. Lúc trước bà
thương quí chị lắm, nên chị cũng rất
thương và lo lắng cho bà, khi em gái anh Thống vừa
quá trẻ lại vừa yếu đuối. Không ngờ
đó lại là những lời trăn trối của chị.
Tôi thầm nghĩ, chính v́ đi gặp tôi hôm ấy mà Nhất
Anh chết. Chắc cô đă xúc động nhiều lắm.
Ḷng tôi chùng xuống. Tôi có cái cảm giác đau đớn
như vừa có những nhát chém vô h́nh nào đó trong ḷng
ḿnh. Tôi lấy lại b́nh tĩnh:
- Như vậy là bây giờ mộ của Thống nằm
trên Đà lạt .
- Dạ . Anh nằm bên cạnh chị Nhất Anh. Vợ chồng
em mua lại mảnh đất tư gần khu rừng Ái
Ân. Từ đó anh Thống có thể nh́n thấy Trường
Vơ Bị của anh lúc xưa và đỉnh núi Lâm Viên mà anh
đă từng chinh phục.
- Đồi thông hai mộ . Tự dưng tôi buột miệng.
Đến lúc này tôi mới thấy cô nhoẻn miệng
cười:
- Sau ngày 30 tháng 4/75, ở Đà lạt có khá nhiều “đồi
thông hai mộ”. Có dịp anh chị về Đà Lạt, ghé
lại Rừng Ái Ân hỏi thăm, là người ta biết
hai ngôi mộ của anh chị Thống-Anh.
- Thế rồi, cô có liên lạc được mẹ và em
gái của anh Thống ?
Cô không trả lời, mà lại mời vợ chồng tôi
bước sang pḥng bên cạnh. Căn pḥng rộng, thoáng
mát, có cửa kính lớn nh́n ra công viên phía trước. Một
bà cụ tóc bạc trắng, nhưng da dẻ hồng hào,
đôi mắt sáng, ngồi trên chiếc xe lăn. Khi tôi cúi
đầu chào bà , cô gái giới thiệu:
- Anh này là bạn tù của anh Thống ở ngoài Bắc.
Rồi quay sang tôi :
- Chắc anh ngạc nhiên lắm, đây chính là mẹ của
anh Thống.
Bà cụ ôm lấy tôi, nước mắt trào ra trên đôi
g̣ má. Bà hỏi tôi về Thống trong những ngày ở tù
và v́ sao mà Thống chết. Nhưng tôi chỉ kể vài kỷ
niệm về Thống trong những lúc vui vẻ, và không
dám nói cho bà nghe về cái chết thảm thương của
Thống. Tôi nói dối là Thống chết v́ bệnh kiết
lỵ nặng mà nhà tù không có thuốc. Tôi tưởng nói dối
như vậy cho cụ yên ḷng, không ngờ cụ đă khóc
ngất lên. Tôi chỉ c̣n biết ôm vai bà cụ mà im lặng.
Một lúc sau, bà cụ mới tỉnh táo và kể lại
tai nạn xe hơi đă làm chết cô con gái, em Thống và
làm tê liệt đôi chân của bà. Nh́n sang cô gái, bà cụ thỏ
thẻ:
- Cũng nhờ vợ chồng cháu nó đây mà bác c̣n sống
đến bây giờ.
Nhị Anh nắm tay bà cụ :
- Má coi vợ chồng em không khác ǵ con ruột của má. Em
sang đây sau khi em gái anh Thống chết. Tấm ảnh
trên bàn thờ lúc năy là của cô ấy. Cô nhỏ hơn em tới
sáu tuồi. Lúc ấy má đang làm chủ mấy sạp
may, đă lo lắng tiền bạc cho em sang đây và cho em
tiếp tục học xong đại học nữa. Ngôi
nhà này là của má cho vợ chồng em đó chứ.
Vợ chồng tôi chào bà cụ, chúc bà sức khỏe và hứa
bất cứ lúc nào có dịp sang Cali, sẽ ghé lại
thăm bà.
Khi bắt tay từ biệt vợ chồng Hà Nhị Anh, chợt
nhớ tới một điều, nên tôi hỏi cô :
- Khi năy tôi có nghe chị nói là bây giờ tên tuổi của
chị trong giấy tờ lại là tên tuổi chị Nhất
Anh. Sao vậy ?
Cô gái vẫn c̣n nắm chặt bàn tay tôi, kéo tôi ra xa, nh́n
quanh rồi hạ giọng:
- Chính nhờ cái giấy của trại tù báo tin anh Thống
chết, trong đó có ghi tên chị Nhất Anh là vợ, nên
em đă thay chị ấy mà sang đây theo diện dành cho vợ
tù nhân cải tạo bị chết trong tù. Em thấy xấu
hổ lắm khi phải làm điều gian dối ấy,
tội lớn lắm đối với luật pháp Hoa Kỳ,
nhưng đó lại là ước mong của mẹ anh Thống,
và của cả chị Nhất Anh trước khi chết
nữa. Em săn sóc cho má bao nhiêu năm nay, nên má
thương em như con gái má. Biết đâu đây là sự
sắp xếp nhiệm màu từ chị Nhất Anh – anh Thống?
Hơn nữa nh́n em cũng giống chị em lắm, và tên
em với tên chị ấy cũng như nhau mà. Nhưng anh
nhớ phải tuyệt đối giữ hộ cho em
điều bí mật này nghe .
Vâng! Chính v́ tôi đă giữ cho cô cái điều bí mật
đó, nên hai cái tên Hà Nhất Anh , Hà Nhị Anh mà các bạn
vừa đọc được trong truyện, đều
không phải là tên thật của hai chị em nàng.
Phạm Tín An
Ninh